Nám da, còn gọi là melasma, là một dạng rối loạn sắc tố da, thường gặp ở nữ giới từ 25-50 tuổi và xuất hiện trên mặt. Nguyên nhân chính là do sự gia tăng sắc tố melanin. Các yếu tố gây ra nám bao gồm rối loạn nội tiết tố nữ, lão hóa da, căng thẳng, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, sử dụng mỹ phẩm không an toàn và di truyền. Nám da thường khó điều trị và tùy thuộc vào nguyên nhân và loại nám mà có phương pháp điều trị khác nhau.

Nám da là tình trạng phổ biến hơn cả ở nữ giới. Chúng thường đặc trưng bởi các đốm hoặc từng mảng tối màu xuất hiện trên bề mặt, khiến làn da trở nên xỉn màu và thiếu sức sống. Không ít chị em cảm thấy e ngại với tình trạng này. Vậy nám da là gì? Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và những phương pháp trị nám nào hiệu quả? Hãy cùng Bishin tìm hiểu qua bài viết sau.

Nám da là gì?

Nám da có tên khoa học là melasma hay chloasma. Chúng được xem là một dạng của rối loạn sắc tố da thường gặp. Nám thường xuất hiện trên vùng da mặt, chủ yếu ở cằm, chóp mũi, trán và gò má. Ngoài ra, chúng có thể xuất hiện ở vùng da cổ, cánh tay hoặc mu bàn tay.

Nám da được xem là một dạng của rối loạn sắc tố da thường gặp

Nám da thường xuất hiện nhiều ở nữ giới, nhất là các chị em trong độ tuổi từ 25 – 50. Chúng thường xuất hiện trong giai đoạn mang thai, sau sinh hoặc tiền mãn kinh. Nám cũng có thể xuất hiện ở nam giới nhưng với tỉ lệ tương đối thấp và chúng thường là một dạng lành tính, tương tự như tàn nhang.

Nguyên nhân gây nám da

Nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng nám trên da là do sắc tố melanin tăng sinh quá mức. Lượng sắc tố melanin tập trung tại một vị trí càng nhiều thì sẽ hình thành nên những mảng màu da đậm, tối màu hơn bình thường.

Theo nghiên cứu, những nguyên nhân cơ bản có thể gây nám da chủ yếu là:

• Rối loạn nội tiết tố nữ: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng nám da. Khi nồng độ estrogen suy giảm, melanin bị mất kiểm soát, không giữ được ở mức vừa phải, dễ hình thành mảng nám trên da.
• Lão hóa da: Khi bước vào giai đoạn lão hóa, quá trình sản xuất melanin không còn tốt như trước, dẫn đến sự xuất hiện của các đốm nâu trên da.
• Căng thẳng: Việc căng thẳng kéo dài kích thích sản xuất nhiều hormone cortisone, gây ức chế nội tiết tố và hình thành nám.

Thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi có thể là nguyên nhân hình thành các đốm nâu

• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia UVA, UVB trong ánh nắng mặt trời rất độc hại. Chúng có thể kết hợp với melanocytes, sản sinh ra melanin gây ra sạm da, tàn nhang hoặc nám.
• Sử dụng mỹ phẩm không an toàn: Khiến da mất đi khả năng đề kháng, trở nên yếu hơn. Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời kích thích sản sinh melanin gây nám da.
• Di truyền: Có đến khoảng 30% người bị nám da là do yếu tố di truyền.

Thông thường, nám da do nội tiết tố thay đổi có thể khắc phục được dễ dàng hơn so với những nguyên nhân khác.

Tại sao nám xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn nam giới?

Theo thống kê, hiện nay trên thế giới có khoảng 3% dân số đang bị nám da. Trong đó, phụ nữ là đối tượng chiếm tỉ lệ cao hơn, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi trung niên. Nguyên nhân có thể đến từ việc:

• Nội tiết tố khác nhau: Nội tiết tố gây ra những ảnh hưởng nhất định đến hiện tượng nám da. Ở nữ giới, việc thay đổi nội tiết tố diễn ra nhiều hơn so với nam, khiến cho tình trạng nám ở các chị em thường phổ biến hơn.

Nám xuất hiện nhiều hơn ở nữ do sự khác nhau về nội tiết

• Độ dày của da: Da của nam giới có độ dày gấp 7 lần nữ giới. Vì vậy, làn da ít bị tác động bởi tia UV, ánh sáng mặt trời hay bụi bẩn. Khi đó, hắc sắc tố melanin không có cơ hội phát triển để hình thành nám.
• Tác động từ mỹ phẩm: Tỷ lệ sử dụng mỹ phẩm chăm sóc da ở nữ giới cao hơn rất nhiều lần so với nam giới. Việc sử dụng mỹ phẩm thường xuyên khiến da nhanh lão hóa và trở nên yếu hơn, dễ hình thành nám hơn.
• Lượng collagen: Mật độ collagen ở nam giới thường cao hơn nữ giới. Do vậy, mặc dù cùng một độ tuổi nhưng làn da của nam giới thường săn chắc, khỏe mạnh hơn, ít gặp các vấn đề về da, nhất là nám da.

Phân loại nám da

Có thể chia nám thành 3 loại dưới đây để dễ dàng nhận biết hơn:

• Nám mảng: Thường xuất hiện nhiều ở vùng gò má, chóp mũi hay đuôi mắt. Chúng đặc trưng bởi những mảng lớn, có màu sậm hơn so với da mặt thông thường.
• Nám chân sâu (nám đốm): Là tình trạng nám có phần chân nằm sâu dưới lớp hạ bì của da. Nám đốm đặc trưng là các đốm tròn nhỏ, đa dạng kích thước, màu sắc không có sự đồng nhất với nhiều màu như nâu, xanh, xám hay đen. Loại nám này thường xuất hiện nhiều ở cằm, trán hay gò má.
• Nám da hỗn hợp: Là trường hợp hay gặp và cũng rất khó để điều trị.

Phân biệt giữa nám da và tàn nhang

Có nhiều người vẫn cho rằng nám và tàn nhang thực chất là một. Tuy nhiên trên thực tế đây là 2 tình trạng hoàn toàn khác nhau, cụ thể:

Về nguyên nhân gây bệnh:

• Nám: Do sự thay đổi nội tiết tố nữ, thường gặp ở phụ nữ ngoài 30, phụ nữ mang thai hoặc sau khi sinh con xong.
• Tàn nhang: Do yếu tố di truyền, chế độ sinh hoạt và sự thay đổi nội tiết trong độ tuổi dậy thì.

Màu sắc:

• Nám: Có màu màu vàng, nâu hoặc nâu đen.
• Tàn nhang: Có màu nâu sẫm, nâu nhạt, xám, hoặc đen tùy thuộc vào từng loại da.

Có thể dễ dàng phân biệt nám và tàn nhang dựa vào màu sắc bên ngoài

Hình dáng:

• Nám: Bao gồm nám mảng, nám đốm và nám hỗn hơn. Nám mảng sẽ xuất hiện theo từng mảng trên các vùng da. Ngược lại nám đốm là các nốt nhỏ sẫm màu, sâu hơn so với mảng nám.
• Tàn nhang: Là những nốt nhỏ có đường kính từ 1 – 5mm. Chúng thường nhẵn, nằm riêng lẻ hoặc tạo thành từng mảng và thường xuất hiện không đều.

Phân bố trên da:

• Nám: Thường nằm sâu dưới lớp biểu bì của da, xuất hiện chủ yếu trên da mặt, nhất là ở gò má, mũi, trán và cằm.
• Tàn nhang: Thường xuất hiện ở trên bề mặt của da. Phân bố ở mọi vị trí trên cơ thể như mặt, cổ, tay hay ngực.

Những cách điều trị nám hiệu quả hiện nay

Việc điều trị nám da thường khá tốn kém và mất nhiều thời gian. Tùy theo tình trạng nám da mà có thể cân nhắc những phương pháp điều trị khác nhau. Dưới đây là một số cách trị nám vô cùng hiệu quả.

Điều trị nám da tại nhà bằng nguyên liệu thiên nhiên

Đây là giải pháp được rất nhiều người tin dùng bởi việc tìm kiếm nguyên liệu khá dễ dàng, hơn nữa lại rất an toàn và tiết kiệm. Một số hỗn hợp trị nám da được rất nhiều người áp dụng như:

• Mật ong: Dùng để đắp lên vùng da bị nám trong khoảng 20 – 30 phút. Kiên trì thực hiện 2 – 3 lần/tuần sẽ mang lại hiệu quả tốt.
• Lá trầu không: Tiến hành xay nhuyễn và đắp hỗn hợp lên vùng bị nám da và massage nhẹ nhàng. Tương tự có thể sử dụng rau má, diếp cá để sử dụng cho các vùng da bị nám khác.
• Trị nám da bằng cà chua: Thành phần vitamin A, C, E cùng với kali, sắt trong cà chua giúp chăm sóc da hàng ngày, hỗ trợ làm mờ nám, tàn nhang, giúp da mặt trắng sáng lên trông thấy.

Sử dụng cà chua là phương pháp làm đẹp từ thiên nhiên rất hiệu quả

• Nước vo gạo trị nám: Lấy nước vo gạo rồi trộn cùng nha đam và thoa hỗn hợp này, để qua đêm sau đó rửa mặt lại với nước ấm.
• Đậu xanh: Nên dùng đậu xanh đã luộc chín mềm, tiến hành nghiền nhuyễn cùng nước, sau đó đắp lên những nơi xuất hiện nám và tàn nhang.
• Sữa chua: Chứa nhiều axit lactic không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa mà còn giúp làm trắng da, loại bỏ tàn nhan, đốm nâu một cách hiệu quả

Điều trị nám bằng phương pháp thẩm mỹ công nghệ cao

Hiện nay, có rất nhiều công nghệ tiên tiến, hiện đại đã được ra đời để hỗ trợ điều trị như:

• Laser: Sử dụng các bước sóng từ phù hợp để phá vỡ các hạt sắc tố melanin sau đó đào thải chúng ra ngoài để giúp loại bỏ đốm nâu, làn da trở nên sáng và đều màu hơn.

Có thể sử dụng công nghệ laser để loại bỏ hoàn toàn các khuyết điểm trên da

• Thay da hóa học (Peeling): Sử dụng các loại acid với nồng độ cao để loại bỏ đi lớp da cũ chứa các đốm nám sau đó thay thế bằng lớp da mới đều màu hơn.
• Microdermabrasion: Đây được xem là một thủ thuật sử dụng các công cụ có đầu mài mòn để làm bong tróc lớp da bên ngoài. Dần dần lớp da non mới sẽ xuất hiện và thay thế.

Sử dụng kem bôi, thuốc trị nám

Sử dụng các sản phẩm kem bôi, thuốc trị nám cũng là phương pháp được nhiều chị em tin tưởng lựa chọn. Nên ưu tiên những sản phẩm có chứa các thành phần sau:

Hydroquinone

Có tác dụng làm mờ sắc tố gây sẫm màu trên da. Đây là lựa chọn hàng đầu trong việc điều trị nám da và tàn nhang, Tuy nhiên chỉ nên sử dụng với  nồng độ 2 – 5% để hạn chế khô da và viêm da dị ứng.

Axit azelaic

Là một loại axit tự nhiên được dùng như một thành phần trị nám và tàn nhang rất hiệu quả. Loại axit này có tác dụng ức chế các sắc tố melanin, làm mờ các vết nám da hiệu quả. Nồng độ được khuyên dùng là khoảng 20%.

Axit kojic

Tác động sâu đến vùng da bị nám, gây ức chế sự tăng trưởng  của các hắc sắc tố. Nồng độ nên dùng của loại axit này là từ 1 – 4%.

Tretinoin

Là thành phần thuộc họ retinoid, mang lại hiệu quả rất tốt trong việc điều trị nám da nhờ khả năng làm tăng lượng tế bào trong da, dẫn đến sự phai dần của các đốm nám. Nồng độ khuyến khích sử dụng để trị nám là 0,025 – 1%.

Axit glycolic

Là một axit tự nhiên từ trái cây có tác dụng tái cấu trúc biểu bì, giúp phân tán sắc tố và đẩy nhanh quá trình bong tróc da, hình thành da mới. Nồng độ nên sử dụng là khoảng 5 – 10%.

Mequinol

Được xem là một dẫn xuất của hydroquinone, đóng vai trò như một chất ức chế cạnh tranh, hạn chế hình thành melanin. Hoạt chất này nên được sử dụng với nồng độ khoảng 2% và Mequi kết hợp với tretinoin 0,01% để  không gây những tác dụng phụ cho da.

Arbutin

Đây là thành phần đã được sử dụng thành công trong việc điều trị rối loạn sắc tố da, làm giảm sự hình thành melanin. Ưu điểm là không phụ thuộc vào liều dùng và ít tác dụng phụ so với hydroquinone.

Tuy nhiên hiện nay, trên thị trường có rất nhiều các sản phẩm kem bôi, viên uống hay thuốc trị nám được quảng cáo hết sức rầm rộ. Tuy nhiên lại gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với làn da. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ gia liễu để đảm bảo an toàn cho da.

Kết luận

Thông qua bài chia sẻ trên đây, Bishin hy vọng đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin thực sự hữu ích. Nám da là tình trạng khá phổ biến và gây ra những ảnh hưởng nhất định về mặt thẩm mỹ. Hiểu rõ được nguyên nhân gây bệnh, phân biệt được nám và tàn nhang chính là những bước đầu giúp cho quá trình điều trị trở nên có hiệu quả hơn.

Nguồn

• https://www.msdmanuals.com/professional/dermatologic-disorders/pigmentation-disorders/hyperpigmentation?query=Melasma
• https://en.wikipedia.org/wiki/Melasma
• https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/melasma-directory
• https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/injectable-skin-lightening-and-skin-bleaching-products-may-be-unsafe