Mã đề là một loại cây thân thảo được sử dụng trong nhiều hệ thống y học truyền thống trên thế giới với mục đích chữa trị nhiều tình trạng y tế khác nhau như ho, viêm, và các vấn đề liên quan đến tiêu hóa hoặc hô hấp. Cả lá và hạt của cây này đều được sử dụng làm thuốc, có thể tiêu thụ trực tiếp hoặc sử dụng ngoại vi. Trong y học, cây này được biết đến với khả năng lợi tiểu, làm săn và hàn vết thương, và có tác dụng kháng khuẩn. Tuy nhiên, nó cũng có những tác dụng phụ và hạn chế sử dụng trong một số trường hợp, như phụ nữ có thai và người già

Tên khác

– Xa tiền, Xu ma, Nhã én dứt (Thái), Su mà (Tày), Nằng chấy mía (Dao), Mã đề thảo.

Công dụng

– Mã đề được dùng chữa ho lâu ngày, viêm khí quản, viêm thận và bàng quang, bí tiểu tiện, tiểu tiện ra máu hoặc ra sỏi, phù thũng, đau mắt sưng đỏ, tiêu chảy, lỵ, chảy máu cam, ra nhiều mồ hôi.
– Dùng ngoài, lá mã đề tươi giã nát đắp làm mụn nhọt chóng vỡ và mau lành. Để chữa bỏng, lấy cao đặc mã đề đắp lên vết thương băng lại, mỗi ngày thay một lần.
– Trong y học Trung Quốc, nước ép hoặc nước hãm cây mã đề, mỗi lần 5 – 15g được dùng chữa vết thương, viêm phế quản mạn tính, viêm màng phổi, chảy máu, và phối hợp với các cây thuốc khác trong bệnh viêm thận mạn tính.
– Dùng ngoài, nước sắc hạt chữa bệnh về mắt.
– Ở Ấn Độ, cây mã đề được coi là có tác dụng cầm máu và trị vết thương, bỏng và viêm các mô. Trong liệu pháp vi lượng đồng căn, mã đề được dùng điều trị các bệnh về biểu bì, nhức đầu, đau tai và đau răng. Lá được coi là thuốc làm mát, lợi tiểu, làm săn và hàn vết thương Nước hãm lá trị tiêu chảy và trĩ. Nước sắc lá để rửa mắt và thuốc mỡ bào chế từ lá trị đau mắt. Thuốc mỡ 10% bột lá với đầu hạt đào hoặc vaseline được dùng trị bệnh mủ da, ngứa, chốc, lở loét Thuốc có tác dụng chống viêm và giúp cho sự hình thành biểu mô mà không gây phản ứng phụ có hại. Rễ mã đề có tác dụng làm săn, chữa sốt và ho. Hạt làm dịu viêm, lợi tiểu, trị lỵ và tiêu chảy.
– Trong y học cổ truyền Nhật Bản, nước sắc của mã để dùng trị ho, hen, bệnh tiết niệu, tiêu thũng, tiêu viêm.
– Ở Thái Lan, toàn cây hoặc lá được dùng lợi tiểu và giảm sốt, hạt để nhuận tràng, chống viêm và chữa đầy hơi.
– Trên thế giới, công dụng của lá mã để là thuốc lợi tiểu, làm săn và hàn vết thương, trị sâu bọ đối và bệnh da có tính phổ biến. Những áp dụng khác là chống sốt rét (dịch ép lá tươi hoặc nước sắc toàn cày), đau tai (lá), trị lỵ (nước sắc lá), rửa mắt (nước sắc lá), và dùng làm thuốc súc miệng trị viêm lợi (nước sắc lá).

Liều dùng – Cách dùng

– Mỗi ngày uống 10 – 20g toàn cây hay 6 – 12g hạt dưới dạng thuốc sắc.
– Hạt mã đề (3 – 8g) sắc uống chữa đái tháo đường, khó tiêu, ho và bệnh vô sinh ở nam và nữ.

Không sử dụng trong trường hợp sau

– Phụ nữ có thai dùng nên thận trọng. Người già thân kém, đái đêm nhiều không nên dùng.

.Tác dụng không mong muốn

– Khi dùng làm thuốc ho cho trẻ em, mã đề có nhược điểm là gây cho trẻ đái dầm

Phụ nữ có thai và cho con bú

– Phụ nữ có thai dùng nên thận trọng.

Dược lý

– Nước ép cây mã đề có tác dụng tăng tiết dịch vị. Trên thực nghiệm, bột cây mã đề có tác dụng tốt đối với bệnh lao và ung thư và đặc biệt với các thể nặng của loét dạ dày. Cao chiết từ lá mã đề khó có tác dụng kích thích sự tái sinh tất cả các lớp của da.
– Mã đề có tác dụng ức chế trung tâm hô hấp và trung tâm ho, ức chế phản xạ ho gây nôn ở động vật thực nghiệm do kích thích điện dây thần kinh thanh quản trên và ức chế phản xạ ngừng hô hấp khi cho ngửi amoniac. Cao lỏng đậm đặc mã đề khi uống dễ gây kích ứng niêm mạc dạ dày và gây nôn. Viên thuốc bào chế phối hợp mã đề với terpin được áp dụng trên lâm sàng, có tác dụng điều trị các bệnh viêm cấp tính đường hô hấp trên do siêu vi khuẩn và không do siêu vi khuẩn, giảm phản xạ, làm nhẹ quá trình cương tụ niêm mạc hô hấp, có tác dụng long đờm, phục hồi tiếng nói trong viêm thanh quản cấp và chữa họ tốt
– Hoạt chất plantamajoside phân lập từ mã đề có tác dụng kháng khuẩn đối với trực khuẩn coli và tụ cầu khuẩn vàng. Đã thử tác dụng kháng khuẩn của cao chiết với cồn 95% mã đề đối với các chủng vi khuẩn: Bacillus subtilis, tu cầu khuẩn vàng, Micrococcus flavus, trực khuẩn con, Proteus vulgaris, trực khuẩn mủ xanh.
– Hạt mã đề có tác dụng nhuận tràng do chứa polysaccharid rất hút nước. Tác dụng thuần tuý cơ học và có mối liên quan với chất nhầy uống cùng với lượng nước lớn. Các đại phân tử polysaccharide hấp thu nhiều nước và tạo một gel làm tăng thể tích của chất chứa trong ruột, kích thích nhu động ruột và làm dễ dàng chuyển động của ruột. Tác dụng đã được nghiên cứu lâm sàng xác nhận. Trong nghiên cứu mù kép có kiểm chứng với thuốc vờ (placebo) ở bệnh nhân bị táo bón mạn tính, cho uống hạt mã để đạt kết quả tốt, làm tăng tần số và giảm độ rắn của phân, và không thấy có tác dụng phụ. Mặt khác, cũng có thể dùng chất nhầy trong liệu pháp nâng đỡ trị tiêu chảy: do hút nước, thời gian chuyển vận chất chứa trong ruột kéo dài.
– Chất nhầy cũng có tác dụng hạ đường máu và cholesterol máu tương tự như khi dùng pectin, tuy tác dụng nhẹ hơn và không được chứng minh trong nghiên cứu lâm sàng. Hạt mã đề uống có tác dụng cầm máu trong điều trị đa kinh. Hạt không gây tác dụng phụ đáng kể, chỉ có một số ít trường hợp có phản ứng dị ứng nhẹ ở người mẫn cảm.

Đặc điểm

– Cây thân thảo, sống hằng năm.
– Lá mọc thành hình hoa thị, hình trứng, dài 5-12 cm, rộng 3,5-8 cm, đầu tù hơn có mũi nhọn, gân lá hình cung, mép uốn lượn, nguyên hoặc có răng cưa nhỏ không đều; cuống lá dài 5-10 cm.
– Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành bông có cán dài hơn lá, hoa nhỏ có lá bắc hình trứng, ngắn hơn đài; đài 4 thùy hơi có gờ, đính nhau ở gốc; tràng hoa mỏng; 4 thùy hình tam giác nhọn, xếp xen kẽ với các lá đài; nhị 4, chỉ nhị mảnh, bầu hình cầu có 2 ô.
– Quả nang, hình chóp thuôn, dài 3,5-4 mm, mở bằng một nắp nứt ngang trên các lá đài, hạt hơi dẹt, màu nâu hoặc đen bóng.

Xem thêm sản phẩm có chứa hoạt chất

Phương Thạch An – Hỗ trợ lợi tiểu, lợi mật, tăng cường đào thải chất lắng cặn trên đường tiết liệu.

Tham khảo thêm công cụ tính chỉ số cân nặng theo tuổi, chiều cao theo tuổi, cân nặng theo chiều cao, chỉ số BMI dành cho trẻ em và người lớn https://YessCenter.com