“Sống khỏe, trường thọ, trẻ mãi không già” là ước mơ bao đời nay và mãi mãi của con người. Cách đây không lâu, ở các nước phương Tây, đặc biệt ở Mỹ, nhiều người vào siêu thị hỏi mua cho được các chế phẩm được cho là có tác dụng “làm lùi tuổi già, phục hồi tuổi trẻ” hay nói gọn hơn là làm cho người ta “trường sinh”. Các chế phẩm này có dạng như thuốc nhưng không được xem là thuốc mà chỉ là loại chế phẩm “hỗ trợ dinh dưỡng” hay còn gọi “thực phẩm chức năng” được bán tự do trong các siêu thị. Chế phẩm được quan tâm mua nhiều là hormone tăng trưởng của người (human growth hormone, viết tắt là hGH hay GH). Hormone là chất sinh học được tuyến nội tiết bài tiết và được máu chuyên chở đến các cơ quan để điều hòa hoạt động sinh lý của cơ thể. GH là hormone được tiết ra từ tuyến yên nằm trong não. Đó là một protein bao gồm 191 acid amin, có nhiệm vụ kích thích sự tổng hợp chất đạm tạo bên hình hài, giúp sự tăng trưởng của cơ thể (súc vật còn non nếu bị cắt bỏ tuyến yên sẽ không lớn lên được). Hiện nay, nhờ công nghệ sinh học và kỹ thuật tái tổ hợp DNA, người ta có thể sản xuất số lượng lớn GH, rẻ tiền và không sợ lây nhiễm bệnh Creuzfelt-Jacob (bệnh truyền do sản phẩm được bào chế từ não, vì trước đây GH dùng làm thuốc được trích ra từ não người chết có thể làm nhiễm bệnh giống như bệnh bỏ điên). Từ lâu, các nhà khoa học có ghi nhận vai trò một số hormone đối với quá trình lão hóa của con người. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, ở người tuổi càng cao, lượng một số hormone tiết ra càng giảm đi. Từ đó nảy sinh quan điểm “bào chế các hormone suy giảm theo tuổi già dùng làm thuốc bổ sung nhằm chống lão hóa, cải lão hoàn đồng”. Trước đây, người ta đổ xô mua thuốc melatanin (một hormone do tuyến tùng trên não tiết ra) nay người ta tìm đến GH. Lý do là vì dấu hiệu quá trình lão hóa được ghi nhận ở người cao tuổi là teo cơ và tăng mỡ, trong khi một số công trình nghiên cứu cho thấy GH khi bổ sung làm cho khối lượng cơ bắp tăng và khối lượng mỡ giảm. Tuy việc nghiên cứu còn đang tiếp tục, chưa khẳng định tác dụng của GH đối với quá trình lão hóa thì chế phẩm là GH được sản xuất ở dạng uống đã được bán đầy. Ngay một số vận động viên cử tạ và điền kinh cũng lạm dụng chế phẩm không phải để trẻ hóa mà vì mục đích “doping” làm tăng cơ bắp và sức dẻo dai. Một số người khác, thay vì mua chế phẩm GH, nghe theo lời quảng cáo tìm mua các chế phẩm có chứa arginin, ortithin và lysin cũng nhằm mục đích “trẻ hóa”. Thật ra, arginin, ortithin, lysin cũng chỉ là các acid amin có trong chất đạm chúng ta ăn hàng ngày (thịt, cá, đậu, trứng, sữa) nhưng gần đây các acid amin này được cho là các “chất giúp tiết GH” (GH secretagogues). Chỉ mới có một vài công trình nghiên cứu cho thấy các acid amin vừa kể khi sử dụng có làm tăng hàm lượng GH trong máu chứ chưa khẳng định “chất giúp tiết GH” có thật sự giúp phục hồi tuổi trẻ hay không nhưng chế phẩm các chất này đã ra đời khá nhiều và được quảng cáo rầm rộ

Hiện nay vẫn chưa khẳng định chính thức từ các nhà khoa tron về tác dụng thực sự của GH đối với quá trình lão hóa của tr người, vì vậy có lời khuyên là không nên tìm cách mua chế phẩm này về dùng tuỳ tiện

Mặc khác, dựa vào những thành tựu đạt được trong tình với nghiên cứu sức khỏe, ta có thể tác động tích cực vào quá trình lão hóa, tức là tìm cách bảo và duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi tho. Trước hết hãy thực hiện các biện pháp như: bảo vệ chống bị ô nhiễm môi trường, dinh dưỡng đúng phép tức là ăn uống đầy đủ chất, tránh quá thừa hoặc quá thiếu năng lượng, tránh nghiện rượu, thuốc lá, phòng các bệnh viêm nhiễm, có cuộc sống lành minh để luôn thư thái, lạc quan, yêu đời… Bên cạnh đó, chú ý sử dụng các nguồn cung cấp chất chống oxy hóa. Phần sau này nằm trong tầm tay chúng ta, bởi vì đã có sự chứng thực có vitamin và chất khoáng chống oxy hóa. Vitamin và chất khoảng là các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm, đặc biệt trong rau cải, trái cây tươi. Vì vậy, hãy chú ý ăn uống sao cho có đủ vitamin, chất khoảng, trong đó có 3 vitamin chống oxy hóa như: vitamin C, vita min E và beta-caroten (là tiền vitamin A vào trong cơ thể sẽ chuyển thành vitamin A) và một chất khoảng chống oxy hóa là selen. Các chất chống oxy hóa đang thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học vì những hứa hẹn to lớn của chúng trong lĩnh vực phòng ngừa các bệnh mạn tính và gia tăng tuổi thọ. này về dùng tùy tiên. Các chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ sức khỏe bởi vì chúng vô hiệu hóa các gốc tự do. Các gốc tự do có tên gọi như thế vì đó là những phần tử có chứa điện tử độc thân chưa ghép đôi. Chính ở trạng thái đặc biệt đó mà gốc tự do có hoạt tính mạnh, chúng oxy hóa, phân hủy các hợp chất bên cạnh tiếp xúc với chúng. Bình thường gốc tự do có trong cơ thể nhưng với lượng nhỏ và khi vừa sinh ra đã bị phân hủy ngay bởi hệ thống các chất chống oxy hóa “nội sinh” (đó là các enzyme như glutathione peroxidase, superoxidase dismutase, catalase hoặc vitamin C, vitamin E có sẵn trong cơ thế). Khi gốc tự do sinh ra quá nhiều (do ô nhiễm môi trường, do khói thuốc lá, do dược phẩm, do tuổi tác…) và hệ thống chống oxy hóa nội sinh bị quá tải, không đủ lượng và sức vô hiệu hóa, lúc đó các quá trình bệnh lý hay lão hóa xuất hiện. Các gốc tự do sinh ra quá nhiều sẽ làm hại các phân tử protein, các phân tử từ lipid, các enzyme, kể cả cấu trúc DNA trong nhân tế bào, đưa đến thương tổn màng tế bào, hủy hoại tế bào. Hiện nay khoa học đã chứng minh gốc tự do không chỉ là một trong những nguyên nhân gây nên sự lão hóa mà còn là đồng phạm gây các bệnh lý tim mạch, xương khớp, sa sút trí tuệ, đái tháo đường, đục tinh thể mắt, kể cả ung thư. Để khử, vô hiệu hóa các gốc tự do gây hại, người ta đặt vấn đề dùng các chất chống oxy hóa “ngoại sinh” tức từ bên ngoài được đưa vào cơ thể. Những hợp chất chống oxy hóa ngoại sinh đã được biết là các hợp chất bioflavonoid (chứa trong một số dược thảo, đặc biệt trong lá cây bạch quả Ginkgo biloba), hợp chất polyphenol (chứa trong trà xanh) đặc biệt là vitamin C, vitamin E, beta-caroten và selen đã kể ở trên. Có thể xem đó là thuốc bổ giúp làm chậm quá trình lão hóa nằm trong tầm tay của ta (chứ cho tới nay người ta vẫn chưa tìm ra được loại thuốc nào gọi là “trường sinh bất lão” giúp sống hoài hoài mà không chết). Hãy tận dụng nguồn thiên nhiên là thực phẩm cung cấp vitamin và chất khoáng, đặc biệt vitamin và chất khoáng chống oxy hóa, bằng cách ăn chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tăng cường nhiều rau cải, trái cây tươi