BÀI VIẾT

Bạch chỉ

Tác giả: Dược sĩ Nguyễn Thị Diệu

Tháng Tám 9, 2023
2:05 chiều

Tên khác

– Bạch chỉ, Hương bạch chỉ, Hoàng châu bạch chỉ.

Công dụng

– Cảm sốt, nhức đầu, đau răng, viêm mũi, sổ mũi, nhức xương, phong thấp, bạch đới; cầm máu khi đại tiện ra máu, chảy máu cam, mụn nhọn mưng mủ, viêm tuyến vú (Rễ).
– Chữa chứng hôi miệng.

Liều dùng – Cách dùng

– Thường bạch chỉ được dùng làm thuốc giảm đau, chữa nhức đầu, cảm mạo, hoa mắt, đau răng, còn dùng làm thuốc cầm máu, đại tiện ra máu, chảy máu cam.
– Ngày dùng 5-10g dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột chia làm nhiều lần uống, mỗi lần uống 1-2g.
– Trẻ con nóng sốt: Nấu nước bạch chỉ, tắm thật nhanh ở nơi kín gió.
– Chữa chứng hôi miệng: Bạch chỉ 30g, xuyên khung 30g. Hai vị tán nhỏ, dùng mật viên bằng hạt ngô. Hằng ngày ngậm thuốc này, mỗi ngày ngậm chừng 2-3 viên.

Dược lý

– Với liều nhỏ, angelicotoxin có tác dụng hưng phấn đối với trung khu vận động huyết quản, trung khu hô hấp và dây thần kinh phế vị (nerf vague), làm cho huyết áp tăng cao, nhịp mạch chậm lại, hơi thở kéo dài, chảy dãi và nôn mửa.
– Với liều lớn, có thể dẫn tới co giật và toàn thân tê liệt. Độc tính của ngelicotoxin có thể sánh giống như chất xicutoxin (cicutoxin), nhung không mạnh bằng. Hoạt chất khác trong bạch chỉ chưa rõ.
– Năm 1950, Lưu Quốc Thanh và Trương Duy Tân nghiên cứu tác dụng kháng sinh của bạch chỉ đối với một số vi trùng thì thấy bạch chỉ có khả năng ức chế sự sinh trưởng của trực khuẩn côli, trùng lỵ Sonner, trùng trực khuẩn mủ xanh (pyocyanus) và vi trùng thổ tả.

Bảo quản

– Thuốc cất giữ nơi khô ráo, đậy kín, tránh nóng và có thể bảo quản bằng vôi sống.

Đặc điểm

– Cây sống lâu năm, cao 1 – 1,5m, đường kính thân có thể tới 2 – 3cm, thân rồng, mặt ngoài màu tím hồng, phía dưới thân nhẵn, không có lông, nhưng phía trên, gần cụm hoa thì có lông ngắn.
– Lá phía dưới to, có cuống dài, phiến lá 2 – 3 lần xẻ lông chim, thuỳ hình trứng hay hình trứng dài, dài 2 – 6cm, rộng 1 – 3cm, mép có răng cưa, lá phía trên nhỏ hơn, toàn bộ cuống lá phát triển thành bẹ bao ôm lấy thân, hai mặt đều không có lông, nhưng trên đường gân của mặt trên có lông ngắn.
– Cụm hoa hình tán kép mọc ở kẽ lá hay đầu cành, cuống tán dài 48cm, cuống tán nhỏ dài 1cm, hoa màu trắng, quả dài chìm 6mm, rộng 5 – 6mm.
– Bạch chỉ được di thực vào nước ta phân bố chủ yếu ở đồng bằng, đặc biệt miền núi cao, lạnh.

Xem thêm sản phẩm có chứa hoạt chất

Honaga – Giúp bổ phổi, giảm các biểu hiện ho nhiều tăng tiết đờm.