Cyproheptadin, được biết đến với tính chất kháng histamin, cũng được sử dụng để kích thích sự thèm ăn nhờ vào tính chất kháng serotonin. Mặc dù hiệu quả trong việc tăng cảm giác thèm ăn, nhưng thuốc đi kèm với các tác dụng phụ như buồn ngủ, khô miệng, và táo bón. Phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em dưới 2 tuổi nên tránh sử dụng. Tác dụng kích thích thèm ăn chỉ tạm thời và có thể đảo ngược khi ngừng thuốc. Xác định nguyên nhân gây chán ăn là rất quan trọng, và liệu pháp tâm lý cùng chế độ dinh dưỡng hợp lý là phương pháp điều trị được ưu tiên. Việc lạm dụng cyproheptadin để kích thích thèm ăn không được khuyến khích.
Cyproheptadin là gì?
Cyproheptadin, trước đây được biết đến với các biệt dược như Periactin, Périactine, Peritol và hiện nay có các tên thương mại như Cipladin, Ciprodin, là một loại thuốc kháng histamin ở thụ thể H1. Nó được sử dụng chủ yếu để điều trị các triệu chứng dị ứng như nổi mề đay, ngứa, sổ mũi, co thắt phế quản và viêm kết mạc mắt do histamin gây ra.
Tác dụng kích thích sự thèm ăn của Cyproheptadin
Cyproheptadin không chỉ được biết đến với tác dụng kháng histamin mà còn có khả năng kích thích sự thèm ăn nhờ tính chất kháng serotonin. Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh có liên quan đến cảm giác no và đói của con người. Khi bị cyproheptadin đối kháng, serotonin sẽ gây ra cảm giác đói và thèm ăn. Vì vậy, thuốc này đã được sử dụng từ lâu để điều trị chứng chán ăn.
Nhiều người kém ăn hoặc khó ngủ thường chuộng sử dụng cyproheptadin, uống vào ban đêm để dễ ngủ (vì thuốc gây buồn ngủ) và vào ban ngày cảm thấy thèm ăn và ăn uống nhiều hơn. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần được thực hiện thận trọng và có sự giám sát y tế.
Đối tượng không nên sử dụng Cyproheptadin
Phụ nữ có thai và đang cho con bú
Phụ nữ có thai không nên sử dụng cyproheptadin vì thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Phụ nữ đang cho con bú cũng nên tránh vì thuốc có thể ức chế sự tiết sữa, gây mất sữa mặc dù có thể làm tăng sự thèm ăn.
Trẻ em dưới 2 tuổi
Trẻ em dưới 2 tuổi không nên dùng cyproheptadin do tác dụng phụ như khô miệng, táo bón, nhìn mờ, khó tiểu tiện và ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
Người cao tuổi
Người cao tuổi cũng cần thận trọng khi dùng cyproheptadin vì có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn, nên tránh sử dụng nếu không thực sự cần thiết.
Lưu ý khi sử dụng Cyproheptadin
Tác dụng phụ và nguy cơ tái chán ăn
Tác dụng kích thích sự thèm ăn của cyproheptadin chỉ xuất hiện trong thời gian dùng thuốc. Khi ngừng thuốc, người dùng có thể bị mất cảm giác thèm ăn và sụt cân trở lại. Thuốc cũng có nhiều tác dụng phụ như buồn ngủ, khô miệng, táo bón và nhìn mờ.
Nguyên nhân gây chán ăn
Chán ăn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như bệnh lao phổi, bệnh tiêu hóa, rối loạn tâm thần hoặc nguyên nhân tâm lý. Vì vậy, cần xác định rõ nguyên nhân để có phương pháp điều trị phù hợp.
Quan điểm hiện tại về việc sử dụng Cyproheptadin
Hiện nay, một số nước đã ngừng khuyến khích sử dụng cyproheptadin như một loại thuốc kích thích sự thèm ăn. Theo tạp chí Drug Information của Tổ chức Y tế Thế giới, một hãng dược phẩm ở Anh đã tự ý rút chế phẩm dạng sirô chứa cyproheptadin khỏi thị trường và xóa bỏ chỉ định dùng cyproheptadin như thuốc kích thích sự thèm ăn.
Thay vào đó, liệu pháp tâm lý và chế độ dinh dưỡng phù hợp được coi là cách tốt nhất để điều trị chứng chán ăn. Các bậc phụ huynh nên lưu ý điều này khi trẻ bị biếng ăn.
Kết luận
Mặc dù cyproheptadin có tác dụng kích thích sự thèm ăn, việc sử dụng thuốc này cần thận trọng và chỉ nên là biện pháp cuối cùng. Điều quan trọng là xác định nguyên nhân gây chán ăn và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp, tránh lạm dụng thuốc và gây ra những tác hại không mong muốn.
