Thủy đậu, còn được gọi là trái rạ, là một bệnh nhiễm trùng do virus Varicella Zoster gây ra. Nó thường phổ biến hơn ở trẻ em và trẻ em chiếm khoảng 90% các trường hợp thủy đậu. Tuy nhiên, thủy đậu cũng có thể xảy ra ở thanh thiếu niên, thanh niên và người lớn. Được biểu hiện rõ rệt bởi triệu chứng của phát ban. Bao gồm các mụn nước ngứa, phồng rộp lan khắp cơ thể trong quá trình nhiễm trùng.

Các yếu tố nguy cơ 

Các nhóm có nguy cơ mắc bệnh thủy đậu cao nhất bao gồm:

• Những người chưa bao giờ có nhiễm virus
• Những người chưa được tiêm phòng ở mọi lứa tuổi
• Bất cứ ai làm việc xung quanh trẻ em như nhân viên trường học và nhà trẻ
• Thành viên gia đình có trẻ nhỏ

Sau lần tiếp xúc đầu tiên, virus thủy đậu trải qua thời gian ủ bệnh từ 10 đến 21 ngày. Điều này có nghĩa là có thể mất từ ​​hai đến ba tuần để các vết sưng bắt đầu xuất hiện. Virus thường đi vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc mắt và bắt đầu nhân lên ở vùng trên của cổ họng. Được gọi là vòm họng cũng như trong các hạch bạch huyết. Sau đó, nó lan sang các bộ phận khác trước khi biểu hiện dưới dạng phát ban da.

Triệu chứng của thủy đậu 

Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh thủy đậu là phát ban mụn đỏ phát triển thành mụn nước ngứa. Nhưng nó thường đi trước các triệu chứng khác, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Ở trẻ em, phát ban có thể là thứ đầu tiên xuất hiện. Tuy nhiên, trẻ em cũng có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau đầu
• Sốt
• Sổ mũi
• Ho
• Đau bụng hoặc buồn nôn nói chung

Người lớn có thể có các triệu chứng tương tự hoặc sốt cao hơn so với trẻ em. Một số người còn có triệu chứng đau cơ. Cho dù những triệu chứng này có thể có hay không tùy từng người. Nhưng hầu hết những người mắc bệnh thủy đậu đều có cảm giác không khỏe trong vài ngày trước khi phát ban.

Khi phát ban xuất hiện, nó xuất hiện toàn thân. Từ đó, thường lan ra mặt và tứ chi, dù mụn nước có thể hình thành ở bất cứ đâu. Kể cả sau tai, dưới cánh tay và thậm chí cả trong miệng. Hầu hết một người nó sẽ phát triển từ 250 đến 500 mụn nước trong quá trình nhiễm trùng.

Mụn nước thủy đậu hình thành thành cụm, ban đầu là những vết sưng nhỏ màu đỏ. Nhưng nhanh chóng phát triển thành mụn nước chứa đầy dịch màu vàng. Trong một hoặc hai ngày, chất lỏng chuyển sang màu đục và cuối cùng chảy ra khỏi vết phồng rộp. Sau đó, các vết sưng phát triển thành vảy hoặc đóng vảy sau đó bắt đầu lành lại. Quá trình này có thể xảy ra theo nhiều đợt và dẫn đến các đốm ở các giai đoạn phát triển và chữa lành khác nhau. Các vết phồng rộp đóng vảy sẽ tự mờ đi khi vết nhiễm trùng bắt đầu khỏi.

Khi phát ban, ban đầu tiến triển từ đốm thành mụn nước, người bệnh cảm thấy rất ngứa. Điều này có thể gây ra rất nhiều khó chịu cho cả trẻ em và người lớn . Có thể cần điều trị hoặc dùng thuốc không kê đơn để giảm đau tại nhà. Mặc dù giai đoạn truyền nhiễm của bệnh chỉ kéo dài trong vài tuần. Phát ban có thể kéo dài đến một tháng trước khi lành hoàn toàn.

Cách điều trị bệnh thủy đậu 

Do tính chất dễ lây lan của bệnh thủy đậu. Trẻ em và người lớn bị nhiễm virus nên tránh tiếp xúc với người khác cho đến khi hết nhiễm trùng. Điều đó có nghĩa là ở nhà cho đến khi tất cả các vết phồng rộp đóng vảy hoặc bác sĩ cho biết tất cả đã khỏi. Trở lại trường học hoặc làm việc quá sớm khiến những người khác có nguy cơ nhiễm virus. Đặc biệt là những người chưa được tiêm phòng.

Điều trị thủy đậu cũng giống như điều trị cảm cúm. Những người bị nhiễm bệnh cần nghỉ ngơi nhiều và bổ sung đầy đủ nước trong quá trình hồi phục. Trong giai đoạn này cũng cần chế độ ăn lành mạnh. Cung cấp dinh dưỡng cần thiết để chống lại nhiễm trùng và nhanh chóng lành bệnh.

Các loại thuốc không kê đơn như acetaminophen và ibuprofen. Có thể được dùng để giảm đau và hạ sốt liên quan đến thủy đậu. Tuy nhiên, không nên tự ý cho trẻ uống thuốc giảm đau mà không hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước. Không bao giờ được cho trẻ em uống aspirin. Sử dụng aspirin khi còn bé có thể gây ra một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra được gọi là hội chứng Reye. Phụ nữ mang thai cũng nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc giảm đau nào.

Các bác sĩ có thể dùng thuốc kháng virus làm giảm độ nghiêm trọng của các triệu chứng thủy đậu. Nếu nhiễm trùng được chẩn đoán trong vòng một ngày kể từ khi nổi ban. Những người có bệnh lý về da từ trước, các vấn đề về phổi hoặc những người gần đây đã sử dụng các loại thuốc như steroid ức chế khả năng miễn dịch cũng có thể là đối tượng để điều trị bằng thuốc kháng virus. 

Đối với nhiều người, ngứa có thể là triệu chứng gây khó chịu nhất của nhiễm trùng. Vì vết phồng rộp làm trầy xước làm tăng nguy cơ truyền bệnh và có thể dẫn đến các bệnh nhiễm trùng khác. Điều quan trọng là phải kiểm soát triệu chứng này bằng mọi cách có thể. Nên cắt móng tay để giảm thiểu tổn thương do gãi, và có thể cần đeo găng tay. Tất cho tay trẻ khi đi ngủ để trẻ không vô tình bị ngứa khi ngủ.

Sữa dưỡng Calamine hoặc gel làm mát có thể được sử dụng để làm dịu vùng da bị viêm và giảm cảm giác muốn gãi. Tắm nước mát với các chất phụ gia như muối nở, bột yến mạch hoặc bột ngô cũng đã được chứng minh là có tác dụng làm dịu. Thuốc kháng histamin có thể được dùng nếu tình trạng ngứa trở nên nghiêm trọng, nhưng bố mẹ nên hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước khi điều trị cho con mình bằng những loại thuốc này.

Để giảm thiểu kích ứng da, người bị thủy đậu nên mặc quần áo mỏng. Làm từ vải không mài mòn như bông. Bộ ra giường cũng phải nhẹ và mềm, đặc biệt là cho trẻ em. Khi tắm cho trẻ điều quan trọng là vỗ nhẹ cho da khô bằng khăn mềm nhất có thể thay vì chà xát. Nhiệt độ và độ ẩm có thể làm cho tình trạng ngứa trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy những người bị nhiễm bệnh nên cố gắng ở trong môi trường khô ráo, thoải mái trong suốt quá trình nhiễm trùng. 

Ăn uống đồ lạnh có thể làm dịu trong trường hợp mụn nước xuất hiện trong miệng. Không nên ăn các món cay và nóng cho đến khi hết nhiễm trùng. Thức ăn mềm sẽ dễ xử lý hơn và không làm trầy xước hoặc kích ứng vết phồng rộp trước khi chúng đóng vảy. Khuyến khích ăn các loại thực phẩm như kem que. Nước ép táo và chuối cũng như ngũ cốc, bột yến mạch.. 

Nói chung, bệnh thủy đậu chỉ mắc một lần trong đời người và dẫn đến khả năng miễn dịch vĩnh viễn đối với các bệnh nhiễm trùng trong tương lai. Với việc kiểm soát triệu chứng và nghỉ ngơi hợp lý, virus sẽ tự khỏi và không xuất hiện trở lại.

Biến chứng nguy hiểm của thủy đậu 

Trong hầu hết các trường hợp, virus thủy đậu không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, có một số trường hợp có thể gặp các tác dụng phụ hoặc biến chứng nghiêm trọng. Nguy cơ biến chứng do thủy đậu cao hơn ở:

• Thanh thiếu niên trên 15 tuổi
• Người lớn
• Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi
• Trẻ chưa bao giờ nhiễm vi-rút hoặc chưa bao giờ được tiêm phòng
• Phụ nữ mang thai chưa được tiêm phòng
• Người bị suy giảm miễn dịch
• Những người đang dùng hoặc gần đây đã dùng thuốc ức chế miễn dịch

Tỷ lệ tử vong do biến chứng thủy đậu thấp, với tỉ lệ 1/ 40.000 người chết do bệnh hoặc các tình trạng liên quan.

Phòng ngừa 

Mặc dù hầu hết mọi người sẽ bị thủy đậu một lần trong đời. Nhưng có thể tránh bị nhiễm trùng bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa thận trọng.

• Thủy đậu có thể lây lan qua không khí cũng như khi tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh. Virus có thể dễ dàng lây lan trong tuần đầu tiên nhiễm bệnh và lây lan từ khoảng hai ngày trước khi phát ban cho đến khi mụn nước đóng vảy trong bốn đến năm ngày sau đó. Sự lây truyền trước khi phát ban thường qua chất lỏng do hắt hơi, ho hoặc sổ mũi.Khoảng 90% những người chưa bị thủy đậu sẽ bị nhiễm bệnh nếu tiếp xúc, vì vậy nên hạn chế tiếp xúc với những người mắc bệnh thủy đậu trong giai đoạn này. Bất cứ ai có hệ thống miễn dịch suy yếu phải hết sức thận trọng.
• Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ vì tiếp xúc với chất dịch cơ thể của người bị nhiễm bệnh sẽ lây lan thủy đậu nhanh nhất nên việc vệ sinh sạch sẽ là vô cùng quan trọng. Bộ ra giường, quần áo và khăn tắm của trẻ em hoặc người lớn mắc bệnh nên được thay và giặt thường xuyên để loại bỏ các chất dịch này.
• Tiêm phòng chủng ngừa vaccin thủy đậu: mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể tiêm vaccin thủy đậu, mặc dù vắc-xin này thường được tiêm cho trẻ em khi còn nhỏ để ngăn ngừa nhiễm trùng trong tương lai. Liều đầu tiên được tiêm khi trẻ 12 đến 15 tháng tuổi với liều thứ hai sau khi trẻ từ 4 đến 6 tuổi. Trẻ em từ 7 đến 12 tuổi có thể tiêm hai liều cách nhau ba tháng trong khi những trẻ trên 13 tuổi cần cách nhau ít nhất bốn tuần ở giữa. Những người lớn chưa được tiêm chủng nên dùng liều cách nhau trong khoảng thời gian từ bốn đến tám tuần. Điều đặc biệt quan trọng đối với những phụ nữ muốn mang thai và chưa bao giờ bị thủy đậu là cân nhắc tiêm phòng để tránh các biến chứng tiềm ẩn.

Một số đối tượng có thể không đủ điều kiện tiêm vắc-xin nếu:

• Suy giảm miễn dịch
• Có thai
• Dị ứng với gelatin
• Dị ứng với neomycin

Nguồn: https://www.chickenpox.org/

Dịch bởi: Ds Diệu Nguyễn